Εορτάζουν τα Λέπεδα τον Άγιό τους, τον Άνθιμο Κουρούκλη
Εσπερινός,
Κυριακή 3-9-2017
Εορτή Αγίου Ανθίμου
ο εν Κεφαλληνίας
(Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής Λεπέδων )
4-9-2017
Γεράσιμος Σωτ. Γαλανός
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τῆς Πάλλῃς τὸ βλάστημα, Κεφαλληνίας πυρσόν, τὸν θεῖον δομήτορα τῆς τῶν Λεπέδων
Μονῆς, φαιδρῶς εὐφημήσωμεν, Ἄνθιμον τὸν ἀσκήσει τὸν ἐχθρὸν καθελόντα, χάριν δὲ
ἰαμάτων ἐκ Κυρίου λαβόντα, πρεσβεύοντα ἐκτενῶς ἠμᾶς διασώζεσθαι.
Εορτάζει
μεγαλόπρεπα η Ιερά Μονή της Αγίας Παρασκευής
Λεπέδων τη μνήμη του Αγίου Ανθίμου του εν Κεφαλληνία καταγόμενου και προστάτη της νήσου της Αστυπάλαιας στις
4-9-2017.
Ο νέος ασκητής, Ο όσιος Άνθιμος ο
τυφλός Ιεραπόστολος του Αιγαίου, γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς το 1727
μ. Χ. Ήταν δηλ. σύγχρονος με τον έτερο Μεγάλο Ισαπόστολο και εθνομάρτυρα του
γένους μας, τον Άγιο Κοσμά των Αιτωλό, με τον οποίον είχε παρόμοια δράση και
προσφορά!
Κατά το Άγιο Βάπτισμα έλαβε το όνομα
Αθανάσιος, μα σε ηλικία επτά ετών, έχασε το φως του, χτυπημένος από την
αρρώστια της ευλογιάς. Το ξαναβρήκε όμως, χάρη στην Θεία παρέμβαση αφενός, και
στις ανύσταχτες προσευχές της πιστής και
ενάρετης μητέρας του Ατζουλέτας, καθώς και του ιδίου. Είχαν μάλιστα συμμετάσχει
τότε σε σαρανταλείτουργο, το οποίο έγινε με βασικό αίτημα την θεραπεία του
μικρού Αθανασίου. Πράγματι, αφού μητέρα και γιος κοινώνησαν των Αχράντων
Μυστηρίων κατά την τεσσαρακοστή Θεία Λειτουργία, το παιδί φώναξε, «βλέπω, ο
Ιερεύς φοράει κόκκινο φελόνι»!
Έξυπνος και μνήμων καθώς ήταν,
παρακολούθησε τα μαθήματα της στοιχειώδους παιδείας, πιθανότατα κοντά στον
πρώτο του δάσκαλο και πνευματικό Άνθιμο, τον ηγούμενο τότε της Ι. Μονής της
Αγίας Παρασκευής Λεπέδων Ληξουρίου. Όταν έγινε 20 ετών, αποφάσισε να ακολουθήσει
το επάγγελμα του πατέρα του, Ιωάννου Κουρούκλη, ο οποίος ήταν εμπειρότατος
ναυτικός. Μαζί ταξίδεψαν σε πολλές θάλασσες, αλλά φθάνοντας κάποτε στην
Κωνσταντινούπολη, ο πατέρας του Οσίου, χτυπημένος από την πανώλη, εκοιμήθη. Το
1750 μ. Χ., ο πλοίαρχος του καραβιού στο οποίον υπηρετούσε τότε ο Αθανάσιος,
εκτιμώντας το υποδειγματικό και εργατικότατο του χαρακτήρος του, του πρότεινε
να τον κάνει γαμβρό του. Ο Αθανάσιος δέχθηκε. Άλλες όμως ήταν οι βουλές του
Κυρίου. Ξυπνώντας λοιπόν ο νέος το πρωί της ημέρας, κατά την οποία θα
επισημοποιούταν ο γάμος του, συνειδητοποίησε πως είχε χάσει εντελώς το φως του.
«Τώρα εκατάλαβα», είπε, «πως είμαι θεότυφλος». Η επωνυμία θεότυφλος, θα τον
συνοδεύει πια, σε όλη του τη ζωή!
Αντιλαμβανόμενος λοιπόν πως αυτό ήταν το θέλημα του Κυρίου, αποτάσσεται τα του
κόσμου, οπότε τυφλός και άσημος, αναχωρεί για το Άγιον Όρος, όπου κείρεται μοναχός, μετονομαζόμενος
Άνθιμος, πιθανότατα στα όρια της Ιεράς Μονής Ιβήρων. Εκεί ασκήθηκε θεαρέστως,
αναμίχθηκε ενεργά, όπως αποδεικνύει η μετ’ έπειτα δράση του, και στο κίνημα των
Κωλυβάδων, και τελικώς, όταν εκοιμήθη ο σοφότατος γέροντάς του, απεφάσισε να βγει
στον κόσμο, να κηρύξει, και να διασώσει από την αμάθεια και των εξισλαμισμό
τους Ορθοδόξους Ρωμιούς, οι οποίοι στέναζαν τότε κάτω από τον απάνθρωπο ζυγό
των Τούρκων Μουσουλμάνων.
Πρώτη ιεραποστολική περιοδεία.
Πρώτος του σταθμός ήταν το νησί της Χίου, όπου κήρυξε τον Ευαγγελικό λόγο, αλλά
και ασκήθηκε σκληρά, φθάνοντας σε μεγάλα μέτρα αγώνων. Έτρωγε μόνο λίγο ψωμί
την ημέρα, ενώ έπινε νερό μόνο μετά την δύση του ηλίου. Κοιμόταν ελάχιστα, και
ασκούσε συνεχώς την αδιάλειπτη ευχή του Ιησού.
Κατόπιν επισκέφθηκε την Σίφνο,
και παρά τις παρακλήσεις των κατοίκων του νησιού οι οποίοι εκτίμησαν τον
ενάρετο τυφλό γέροντα, έπειτα από λίγο διάστημα ασκήσεως και κηρύγματος εκεί,
αναχώρησε για την Πάρο. Καθώς το πλοίο που τον μετέφερε στο νησί, βρέθηκε στο
μέσον περίπου αυτής της θαλάσσιας διαδρομής, έπεσε σε μεγάλη θαλασσοταραχή, με
αποτέλεσμα να κινδυνεύει να καταποντισθεί από τα κύματα και τον αέρα. Κατόπιν
λοιπόν πολλών και επιμόνων εκλύσεων των συνεπιβατών του μα και ενός εκ των
Σιφνιών ιερέων που τον συνόδευαν, ο Όσιος Άνθιμος προσευχήθηκε με δάκρυα στην
Παναγία, την οποίαν ιδιαιτέρως ευλαβείτο, και η θαλασσοταραχή σταμάτησε!
Παρακάλεσε μάλιστα τους παρισταμένους να μην διαδώσουν το θαύμα, μα εκείνοι,
μόλις έφθασαν στην Πάρο, το διαφήμισαν παντού. Τόσο αυτό, όσο και η οσιακή ζωή
του, διέδωσαν την φήμη του και στα γειτονικά νησιά….
Δευτέρα ιεραποστολική περιοδεία.
Επιστρέφοντας πιθανότατα από τους Αγίους τόπους (1759 μ. Χ.), κατευθύνθηκε στο
Καστελόριζο, όπου είχε τον πόθο να ιδρύσει το πρώτο του μοναστήρι. Το νησί
όμως, μαστιζόταν τότε από φοβερή λειψυδρία. Ο Όσιος προσευχήθηκε, και οι
καταρράκτες του ουρανού άνοιξαν, αφήνοντας εκστατικούς όλους τους κατοίκους της Μεγίστης –
Καστελορίζου. Οι ευλαβείς αυτοί άνθρωποι δε, εις ένδειξιν ευχαριστίας προς τον
Θεό και το εκλεκτό Του σκεύος εκλογής, συνέβαλαν αποφασιστικά στο κτίσιμο του
Ιερού ναού του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος έγινε στο ψηλότερο βουνό του νησιού. Με
κέντρο αυτόν ακριβώς τον ναό, οικοδομήθηκαν ακολούθως, τα κελιά, το ηγουμενείο,
οι λοιποί βοηθητικοί χώροι της μονής, και το ψηλό περιτείχισμα του μοναστηριού.
Το 1761 μ. Χ. μάλιστα, με σιγίλιο του οικουμενικού Πατριάρχου Ιωανικίου του
τρίτου, η μονή ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακή.
Από το Καστελόριζο, και με την ευχή
του αρχιεπισκόπου Σίφνου Νικοδήμου, ο τυφλός Ιεραπόστολος Άνθιμος, κατευθύνθηκε
στην Αστυπάλαια, όπου διέμεινε επί εννέα έτη. «Το ασκητικό του πρόσωπο που
φανέρωνε την ενάρετη ζωή του, και ακτινοβολούσε την ευσέβεια του ανδρός»,
μαγνήτισαν τους νησιώτες! Γι’ αυτό οι ευλαβείς Αστυπαλιώτες τον ακολουθούσαν σε
κάθε του βήμα, (ρουφώντας) τα γεμάτα (νέκταρ) λόγια του, όπως σημειώνει ο νέος
βιογράφος του Οσίου, Κωνσταντίνος Κανέλλος….
Τρίτη Ιεραποστολική περιοδεία.
Στα τέλη του 1768 μ. Χ. φθάνει στο Ληξούρι, όπου τον υποδέχονται με σεβασμό και
ενθουσιασμό. Κατευθύνεται στην Ι. Μ. της Αγίας Παρασκευής Λεπέδων, (όπου
σύμφωνα με κάποιους βιογράφους του πιθανόν και να εκάρη ως μοναχός), την οποία
και βρίσκουν ερειπωμένη, μετά από τους καταστροφικούς σεισμούς του 1766 μ. Χ
και 1767 μ. Χ. Με την άδεια του οικείου επισκόπου Σωφρονίου, ο Όσιος
αναλαμβάνει την εκ βάθρων ανακαίνιση της μονής. Οι 7 μοναχές που συνόδευσαν τον
γέροντα από τα Δωδεκάνησα, απαρτίζουν τον πυρήνα της πρώτης αδελφότητος της
μονής. Σύντομα όμως ο αριθμός τους θα διπλασιαστεί! Όλοι οι ευσεβείς κάτοικοι
της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου, την οποία φαίνεται πως ο Άγιος επισκεπτόταν
συχνά, συμβάλουν στην ανοικοδόμηση. Ο πατήρ Άνθιμος παραδίδει μάλιστα στην
νεοσύστατη μονή, και Μοναχικό κανονισμό, γνωστό και ως Διαθήκη του Αγίου
Ανθίμου. Η ζωή του και εδώ παρέμεινε ασκητική. Ολιγοφαγία, χαμευνία, και
αγρυπνία στόλιζαν τον βίο του.
Σύμφωνα με την παράδοση, το 1777 μ.Χ., ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, αφού κήρυξε σε
αρκετά χωριά της Κεφαλονιάς, επισκέφθηκε και την Ι. Μονή της Αγίας Παρασκευής,
όπου γνώρισε τον Όσιο Άνθιμο, για τον οποίον είχε ακούσει πάμπολλα ως τότε!
Με επίκεντρο την Ι. Μονή της Αγίας Παρασκευής Λεπέδων, ο τυφλός Ιεραπόστολος
Άνθιμος, επισκέφθηκε τα Κύθηρα, την Πελοπόννησο, την Κρήτη, την Σίφνο,
ευαγγελιζόμενος τον υπόδουλο ορθόδοξο λαό, και θαυματουργώντας κατά περίπτωση.
Στα Σφακιά επί παραδείγματι (1770 μ.Χ.), τρεις μάγοι αποπειράθηκαν να τον
δολοφονήσουν, ενώ αυτός κήρυττε στα πλήθη. Όταν όμως προσπάθησαν να θέσουν σε
ενέργεια το πανούργο σχέδιό τους, διαπίστωσαν έντρομοι πως ενώ ο Όσιος μιλούσε,
από το στόμα του έβγαιναν φλόγες! Έτσι παραιτήθηκαν του σχεδίου τους. Εκεί ήταν
επίσης που ο γέροντας θεράπευσε μία τυφλή γυναίκα, έφερε με την προσευχή του
βροχή σε άνυδρα χρόνια, και άλλοτε, συνόδευσε με σεισμό το θείο κήρυγμά του!
Το 1773 μ. Χ. φρόντισε να ιδρυθεί ένα νέο μοναστήρι, των γενεθλίων του Tιμίου
Προδρόμου, στα Κύθηρα, όπου έφθασε παρακινημένος από θεία φώτιση. Τα χρήματα
μάλιστα για το κτίσιμο του καθολικού της μονής, τα πρόσφερε ένας ευλαβής
καπετάνιος, αφού θαυματουργικά σώθηκε από την τρικυμία, στις βορειοανατολικές
ακτές του νησιού.
Το 1775 μ. Χ., Ιουλίου 10, ανακαίνισε και αναδιοργάνωσε την γυναικεία μονή της
Παναγίας της Χρυσοπηγής στην Σίκινο. Ήταν το έκτο και τελευταίο μοναστήρι που
ανήγειρε ή ανακαίνισε ο τυφλός Ιεραπόστολος του Αιγαίου, χωρίς ποτέ να τα έχει
δει με τα σωματικά του μάτια!
Πηγαίνοντας κάποτε στην Μάνη, προσκεκλημένος από τους εκεί κατοίκους, αφού
θαυματουργικά μετέστρεψε τον ληστρικό βίο χωρικών της βορειοδυτικής
Πελοποννήσου, έλαβε Θεία πληροφορία πως επίκειται η από του κόσμου τούτου
αναχώρησης του. Διέταξε τους ναυτικούς να επιστρέψουν στα Λέπεδα, γιατί εκεί
επρόκειτο να «αποθάνει». Πράγματι. Λίγο μετά, ασθένησε από ίκτερο, έδωσε την
ευχή του στους Κεφαλλήνες που τον επισκέφθηκαν, άφησε τις τελευταίες
παρακαταθήκες του στην θλιμμένη αδελφότητα της μονής, και στις 4 Σεπτεμβρίου
του 1782 μ. Χ., παρέδωσε την Αγία του ψυχή στα Χέρια Του Δεσπότου Χριστού, τον
οποίον ευαρέστησε με την Οσιακή του πολιτεία!
Το 1800 μ. Χ. ο εφημέριος της Ι. Μονής Λεπέδων, πατήρ Ιωάννης ο Λεπεδιώτης,
πραγματοποίησε την ανακομιδή των Ιερών λειψάνων του Αγίου, τα οποία ευρέθησαν
Κροκοβαφή και ευωδιάζοντα. Πλήθη θαυμάτων επιτελέσθηκαν τότε από τον Όσιο
Άνθιμο. Σήμερα, από τα Ιερά του λείψανα, σώζεται μόνον ο δεξιός πήχης του
Οσίου, ο οποίος φυλάσσεται στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Πορταϊτήσσης στην
Αστυπάλαια, της οποίας είναι και ο πολιούχος και προστάτης.
Η παρουσία ενός Αγίου στον αμαρτωλό μας κόσμο, είναι ασφαλώς Θείο δώρο και
ευλογία. Ο Όσιος Άνθιμος, ο τυφλός Ιεραπόστολος του Αιγαίου κατά τον Κ.
Κανέλλο, απετέλεσε για το σκλαβωμένο γένος μας κατά τον 18ο αιώνα μ. Χ.,
βάλσαμο παρηγοριάς, εγερτήριο σάλπισμα εκκλησιαστικής και εθνικής ζωής, φάρος
Αγιασμού σε ζοφώδη χρόνια, και διηνεκής πρεσβευτής μας προς Κύριον, άχρι
τερμάτων αιώνος.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία διεκήρυξε την αγιότητά του, στις 30 Ιουλίου του 1974 μ. Χ.
Σημείωσις. Περισσότερα στοιχεία για τον
βίο και την πολιτεία του Οσίου Πατρός ημών Ανθίμου του Κεφαλλήνος, καθώς και
Ιερές ακολουθίες προς τιμήν του Αγίου, μπορεί κανείς να βρει στο προαναφερθέν
βιβλίο του διδασκάλου Κωνσταντίνου Κανέλλου, υπό τον τίτλο, Όσιος Άνθιμος ο εκ
Κεφαλληνίας, ο τυφλός Ιεραπόστολος του Αιγαίου. 1727 – 1782. Εκδόσεις
Επτάλοφος.
Οι
εικόνες προέρχονται από την ομώνυμη προαναφερόμενη έκδοση του διδασκάλου
Κωνσταντίνου Κανέλλου
Επίσης,
σημαντικές πληροφορίες για τον Άγιο
Άνθιμο δίνονται από το αδημοσίευτο χειρόγραφο του Διονυσίου Αραβαντινού,
σπουδαίου Λογίου και ιεροκήρυκα της Κεφαλληνίας και στυλοβάτη της Ιεράς Μονής
Λεπέδων. (Αρχείο Γερασίμου Σωτ. Γαλανού).
