ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΑΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΕΣ ΑΛΛΟΤΕ

Δαμουλιανάτα  σε  παλαιότερες  εποχές

Φτώχια  και αξιοπρέπεια

Πάντα  οι  χρονιάρες όμως  μέρες  ήταν   διαφορετικές 

Η Πρωτοχρονιά  μια  από  αυτές  Οι  Αγρότες δεν πήγαινα

στις δουλειές τους  Κυριότερη τις  μέρες  αυτές  ήταν  το  μάζεμα

των  ελιών  Αλλα και  τα  Λιτρουβιά (ελαιοτριβεία) σταματούσαν

την  ημέρα αυτή  Έτσι  οι  χωριανοί  αφιέρωναν  τις  ώρες  τους  

στην  κύρια  απασχόληση  των  ήμερων  Τον τζόγο  Τα  παιχνίδια

που  επαιζαν  ήταν  ΜΑΚΑΡΑΣ,  31 ,  ΠΟΚΕΡ  Κάθε  Μαγαζί

(Παντοπωλείο) είχε  ένα  και  δυο  τραπέζια  για  παιχνίδι

Και  δεν  ήταν  λίγα  Στο  Χωριό  αλλα  και  στο Ρίφι  ήταν    

4 και  5  και  παλαιοτέρα  6 και  περισσότερα

Οι  μόνοι  που  την  ημέρα  αυτή  δούλευαν  (όπως και  τώρα)

ήταν  οι  κτηνοτρόφοι Τα  πρόβατα  και οι  γίδες  δεν  καταλαβαίνουν 

από  γιορτές  Θέλουν  το άρμεγμα  και  την  περιποίηση τους

Η Παραμονή  λέγετε  και  ΑΠΟΚΟΠΗ  Την  ημέρα  αυτή  η  ευχή

ΚΑΛΗ ΣΟΥ  ΑΠΟΚΟΠΗ  κυριαρχούσε

Επισης  την  ημέρα  αυτή  τα  παιδιά  έλεγαν  τα  κάλαντα

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΕΛΕΝΗΣ ΑΛ ΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ

Αρχιμηνιά  κι  αρχιχρονιά  κι  αρχή  του  Γεναρίου

Καλώς  μας  ξημερώνετε  τ Αγίου Βασιλείου

Άγιος Βασίλης  έρχεται  Γενάρης  ξημερώνει

Γενάρης  γέννα  του  Χριστού  πρώτη γιορτή  του χρόνου

Βασίλη  πούθεν  έρχεσαι  Βασίλη  που  πηγαίνεις

Από  το  σπίτι  μου  έρχομαι  και  στο σκολειό πηγαίνω

Βασίλη  αν  ξέρεις  γράμματα  πες  μας  τ αλφαβητάρι

Και  το  ραβδί  του  ακούμπησε  να  πει  τ αλφαβητάρι 

Μα  το  ραβδί  αν  και  ξερό  χλωρούς  βλαστούς  επέτα

Κι  επάνω  στους  χλωρούς  βλαστούς  πέρδικες  κακαριόταν

Όχι μονάχα  πέρδικες  αλλα  και  περιστέρια

Τα  περιστέρια  φύγανε  και  πάνε  στις  βρυσούλες

Παίρνουν  νερό  και  λούζονται  ραντίζουν  τα φτερά  τους

Και  με  τ αποραντίσματα  ραντίζουν  την  κυρά τους

Κυρά  με  τους  πολλούς  τους  γιους  τους  μοσχαναθρεμμένους

Τους  στόλισες  τους  χτένισες  και  στο  σκολειό  τους  στέρνεις

Εκεί  τους  δέρνει  ο  δάσκαλος  εκεί  τους  μαγλαβίζει

Τους  δέρνει  κι  η  δασκάλα τους  με την χρυσή  βεργούλα

Μα σε  σου  πρέπει  αφέντη μου  καράβι  να αρματώσεις

Και  την  Κωνσταντινούπολη ολονυκτίς  να  σώσεις

Αν  έχεις  γιο  στην  ξενιτιά  και  παίζει  και  γλεντάει

Παρακαλούμε  τον  θεό  να  σου  τόνε φυλάει

Σε  τούτη  δω  την  κάμαρα  την  μαρμαροκτισμένη

Γρήγορα  θε  να  μπάσουμε  νύφη  καμαρωμένη

Αν είχαν μόνο κόρη

Σε  τούτο τ αρχοντόσπιτο  το  μαρμαροκτισμένο

Γρήγορα  θε  να  μπάσουμε  γαμπρό  καμαρωμένο

Σε  τούτο τ αρχοντόσπιτο πέτρα  να μη  ραγίσει

κι  ο νοικοκύρης  του  σπιτιού  χρόνια πολλά  να ζήσει

Να  ζήσει  χρόνια  εκατό  και  να ξεπεράσει

χίλια βρακοποκάμισα  να ζήσει  να  χαλάσει

Μα ακόμα  δεν  ακούσαμε  την  κλειδωνιά να τρίξει

να ανοίξει  η  κασέλα σας  να  μας  καλοκαρδίσει

Του  χρόνου  πάλι  να έρθουμε  μ υγεία  να  σας  βρούμε

στο  σπίτι  σας  χαρούμενα  πάλι  να σας τα  πούμε

Τα  ΚΑΛΑΝΤΑ  αυτά  πλεον  ξεχασμένα

Σήμερα  τα  παιδιά  ξέρουν  τα  γνωστά  Αρχιμηνιά  κι  Αρχιχρονιά

Την  Παραμονή  το  Βράδυ από  νωρίς  άρχιζαν  τα  τυχερά 

παιχνίδια  στα  μαγαζιά  Κάποιοι  έφευγαν  να  πάνε  στο  σπίτι

για  την  αλλαγή  του  χρόνου και  γύριζαν  να  συνεχίσουν

Άλλοι  πάλι  έμεναν  και τους  εύρισκε  να  παίζουν  η  ΑΛΛΑΓΗ  

Η ΝΥΚΤΑ  αυτή  για  τους  περισσότερους  ήταν  τζόγος

Το  πρωί  της  Πρωτοχρονιάς τα  παιδιά  πήγαιναν  σε  σπίτια

συγγενών  για  να ευχηθούν  ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

Σπουδαίο  θεωρείτο  το  ποδαρικό (Η Δαμουλιανάτικη  λέξη

είναι ΠΟΔΙΑΚΟ η ΜΠΟΔΙΑΚΟΣ )

Γινόταν  από  αγόρια  που  είχαν  και  τους  δυο  γονείς

Συνήθως  πήγαιναν  σε  σπίτια  συγγενών  για  να  ευχηθούν

ΚΑΛΗ  ΧΡΟΝΙΑ και  να  πάρουν τον  μποναμά  τους

Μαζί  με  τις  ευχές  τα  παιδιά  πήγαιναν  και

την  απαραίτητη  ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ

Ευχές  της  Ημέρας  για  την  ΧΡΟΝΙΑ ήταν

ΚΑΛΗ  ΣΟΔΙΑ  ΚΑΛΟ  ΚΡΑΣΙ  ΠΟΛΛΑ  ΠΟΥΛΙΑ κ α

Η  ιεροτελεστία  της  ευχής  για  να  πιάσει
Επρεπε να  λέγεται  περνώντας  τα  χεριά  πάνω  από  την
φωτιά  που  ήταν  αναμμένη  για  μαγείρεμα  στο  σπίτι

Τα  παιδιά  όπως  και  οι  μεγάλοι  την  ημέρα  αυτή  την

αφιέρωνα  στα  τυχερά  παιχνίδια  Κυριαρχούσαν  οι

ΜΠΑΛΟΥΛΕΣ (ΒΩΛΟΙ) Βεβαία  δεν  έλειπαν  και  τα

παιχνίδια  με  την  τράπουλα Έστηνα  ανάλογα  με  τον

καιρό  αυτοσχέδια  τραπέζια  είτε  στην  ύπαιθρο 

(συνήθως  στην  αυλή  σχολείου  )

Αν  όμως  έβρεχε  σε  εγκαταλειμμένα  σπίτια

Τα  χαρτιά  τα  χρονιά  εκείνα  ήταν  για  τις  ημέρες

τρόπος  ζωής

Την  ημέρα  αυτή  σχεδόν  σ  όλα  τα  σπίτια  έτρωγαν

κρέας  Φαγητό  σπάνιο  για  τις  άλλες  μέρες

Πηγές  για  τα  παραπάνω από  την  ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ

ΜΕΛΕΤΗ  ΓΙΑ  ΤΑ  ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΑΤΑ  ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ της

κ ΕΛΕΝΗΣ  ΑΛ ΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ  1973 που  ευγενώς  μου παραχώρησε

Επίσης  από   προσωπικές  μου  εμπειρίες

ΝΙΚΟΣ Θ