ΤΡΟΠΟΙ ΣΚΕΨΗΣ

 Όλοι μας, παντού στον κόσμο, μικροί, μεγάλοι, σπουδαγμένοι, αγράμματοι, κουτοί ή έξυπνοι, σκεφτόμαστε συνήθως με 2 τρόπους. Πότε με τον έναν, πότε με τον άλλον. Μερικοί όλες τις φορές με τον ένα άλλοι άλλοι όλες τις φορές με τον άλλον. Ποιοί είναι λοιπόν αυτοί οι τρόποι σκέψης;

   Ο ένας είναι ο ΑΠΛΟΣ ή αλλιώς ο ΤΥΠΙΚΟΣ ή ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ τρόπος σκέψης και ο άλλος ο ΣΥΝΘΕΤΟΣ ή αλλιώς ο ΔΙΑΛΛΕΚΤΙΚΟΣ τρόπος σκέψης.

   Με τον πρώτο τον απλό, τον πιο συνηθισμένο, τον πιο εύκολο, τον τεμπέλικο, σκέφτονται οι περισσότεροι και όλοι μας τις περισσότερες φορές ιδιαίτερα όταν είμαστε παιδιά και εκφραζόμαστε αμέσως με σιγουριά, με απολυτότητα και απαντάμε με ένα "ναι" ή ένα "όχι" όταν μας ρωτάνε χωρίς να πολυσκεφτόμαστε με εμπιστοσύνη στις μέχρι εκείνη τη στιγμή γνώσεις μας, τα αισθήματά μας, το γούστο μας, την κατάσταση των πραγμάτων μας... π.χ.

   Α.' "Είμαι τέρας υγείας, δεν φοβάμαι το κάπνισμα".

   Β.' "Αγαπώ την Αννίτα, θα την αγαπώ για πάντα και θα ζήσουμε μαζί ευτυχισμένοι".

   Γ.' "Μου αρέσει η κλασική, η ακαδημαική γλυπτική".

   Δ.' "Αυτά είναι τα καινούργια μου παπούτσια".

Δεν μου χρειάζεται δεύτερη γνώμη. Αυτά πιστεύω και υποστηρίζω. Είμαι φανατικός, ξερόλας! Αυτός ο τρόπος σκέψης ανταποκρίνεται στην απλή, τη μηχανική, την τυπική λογική.

   Και τώρα ας δούμε, ας περάσουμε στον άλλο τρόπο σκέψης που ανταποκρίνεται σ' αυτό που ονομάζουμε "Διαλεκτική Λογική". Αλλά πριν προχωρήσουμε, θεωρώ σκόπιμο για διευκόλυνσή μας να αναφερθώ σε δύο σπουδαίους κατ' εμέ ανθρώπους:

   O ένας απ' αυτούς λεγόταν Ηράκλειτος, ήταν από την Έφεσο, τον θεωρούν έναν από τους σοφούς της αρχαιότητας και είπε την περίφημη φράση "τα πάντα ρει". Δηλαδή όλα (τα πάντα) ρέουν, κυλάνε, αλλάζουν όπως το νερό στ' αυλάκι που συνεχώς δίνει τη θέση του στο πάντα φρέσκο που έρχεται από την πηγή. Και το ίδιο ισχύει για τις ανθρώπινες σχέσεις και αντιλήψεις. Ο άλλος άνθρωπος που θέλω να αναφερθώ είναι ο γνωστός σε όλους συμπολίτης μας Σωκράτης, που δεν είναι πια ανάμεσά μας γιατί μας άφησε χρόνους προ πολλού...Αυτός ήταν ένας τρομερός συζητητής που κι' αν ήξερε πολλά δεν σου κουνούσε το δάκτυλο σαν τον Βαγγέλη τον Βενιζέλο αλλά σ' έπιανε στην κουβέντα, τη λίμα στη μέση του δρόμου ή την καφετέρια, σεβόταν και πρόσεχε τη γνώμη σου όπου συμφωνούσες ή διαφωνούσες μαζί του και προσπαθούσε να τραβήξει από την κουβέντα σας, τον διάλογό σας (διαλεκτική) ένα συμφωνημένο χρήσιμο συμπέρασμα όπως η μαμή το παιδί από τη μάνα του και γι' αυτό τη μέθοδό του την είπε "Μαιευτική". Εμείς την ονοματίσαμε ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ και αφήσαμε την Μαιευτική για τις μαμές και τους μαιευτήρες...

   Αργότερα κάποιοι ερευνητές προσπάθησαν και βρήκαν τα αίτια, τον μηχανισμό αυτού του τρόπου σκέψης και τον διατύπωσαν στους 4 νόμους της διαλεκτικής για να τους μάθεις εσύ κι' εγώ, να την καταλαβαίνουμε και να την χρησιμοποιούμε ανάλογα με το συμφέρον μας είτε βοηθώντας είτε εμποδίζοντας τους νόμους της. Το ίδιο κάνουν και οι αντίπαλοί μας, αυτοί που μας αντιμάχονται και γι' αυτό κατά την γνώμη μου η γνώση αυτών των νόμων είναι απαραίτητη.

   Είναι δε αυτοί οι νόμοι:

   1). O νόμος της "ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΠΑΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ". Βρήκαν δηλαδή ότι σε κάθε σώμα, σε κάθε αίσθημα, σε κάθε γούστο, σε κάθε πράγμα, συνυπάρχουν 2 δυνάμεις αντίθετες και σφιχταγκαλιασμένες που παλεύουν η μία για να διατηρήσει και η άλλη για ν' αλλάξει αυτό που βλέπουμε στον καθρέφτη, αισθανόμαστε για κάποια, για κάποιον, για ένα μας γούστο, για μία μας διαπίστωση. Και ανεξάρτητα αν τα αποτελέσματα αυτής της πάλης γίνονται αμέσως αντιληπτά ή διαφεύγουν της προσοχής μας, το σώμα και η υγεία μας, -θυμηθείτε τα παραδείγματα που έγραψα στην αρχή- το αίσθημα, το γούστο, τα παπούτσια συνεχώς και βαθμιαία αλλάζουν έτσι που μας επιτρέπεται να διτυπώσουμε τον δεύτερο νόμο της Διαλεκτικής που είναι 

   2) Ο νόμος της "ΜΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ" όπου τίποτε δεν είναι το ίδιο με τον εαυτό του, αυτό που ήταν έστω και ένα ελάχιστο του χρόνου νωρίτερα. Το σώμα μας έχει έστω και για λίγο γεράσει, ο έρωτας για την Αννίτα έχει για λίγο ελαττωθεί ή δυναμώσει και το ίδιο συμβαίνει και για το γούστο μας όσον αφορά την γλυπτική καθώς και για τα προηγουμένως καινούργια μου παπούτσια. Και να μη παρασυρόμαστε από το "δελτίο ταυτότητάς" μας. Αυτό προορίζεται μόνο για τον έλεγχο της ταυτοπροσωπίας μας στην Αστυνομία, την τράπεζα κ.λ.π. Εκεί που δεν καταλαβαίνουν και πολλά...Έρχεται έτσι σιγά, σιγά, κάποια στιγμή που μια από τις αντίθετες δυνάμεις που παλεύουν σε ένα σώμα με την ολέθρια μάλιστα συνήθεια του καπνίσματος, σε ένα ομολογημένο αίσθημα, γούστο ή πράγμα να αναδειχτεί νικήτρια και τότε το σώμα χαρακτηρίζεται άρρωστο και γερασμένο, το αίσθημα για την Αννίτα κορυφώνεται και μετατρέπεται σε μόνιμο δεσμό ή μαραίνεται και μοιραία ακολουθεί ο χωρισμός, το γούστο επίσης λημνάζει βελτιούμενο και τρέχουμε στα μουσεία και στα πάρκα να χορτάσουμε ακαδημαικά γλυπτά ή απορρίπτουμε την ακαδημαική τέχνη και προχωρούμε στην μοντέρνα αφηρημένη γλυπτική του Χένρι Μουρ ή των συμπατριωτών μου Γεράσιμου Σκλάβου και Κώστα Ευαγγελάτου. Το ίδιο συμβαίνει και με τα παπούτσια μου που γίνονται παλιά για ανακύκλωση ή περίφημος πίνακας του Βαν Γκονγκ! Με αυτόν τον τρόπο οδηγούμαστε αβίαστα και στον τρίτο νόμο της Διαλεκτικής Σκέψης που με τις συσσωρευμένες μικρές αλλαγές έρχεται η στιγμή της μεγάλης της επαναστατικής αλλαγής και τον ονομάζουμε

   3) Νόμο "ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΠΟΙΟΤΗΤΑ".

    Όλα τα παραπάνω τα έγραψα για να εξηγήσω σε μια φίλη αγαπημένη το δίλεκτο σχόλιό μου "Παγιωμένη αλήθεια" σε ένα ποίημα ενός Βριλησσιώτη που προσωπικά δεν γνωρίζω, του κυρίου Γιάννη Τσίχλα δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα της "Δράση για μια άλλη πόλη" και το επιγράφει "Στην παγίδα των γεγονότων". Και τούτο γιατί ο στίχος του ο αναφερόμενος στις υπόγειες διεργασίες αλλαγής της επιφανειακής ηρεμίας μιας επικρατούσας άβολης κατάστασης στην οποία είμαστε παγιδευμένοι, ζωγραφίζει την ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ την οποία φαίνεται ότι την γνωρίζει καλά ("Παγιωμένη αλήθεια") και έκρινα ότι της αξίζει μία έκθεση.

   Υπάρχει βέβαια και ένας 4ος νόμος της Διαλεκτικής λογικής, ο νόμος της "ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΤΣΕΣ" αλλά επειδή είναι λιγάκι δύσκολος, τον αφήνω για κάποια άλλη φορά να τον εκθέσω απλά και παραστατικά όσο μπορώ...    Θάθελα όμως να κλείσω σήμερα με την προσθήκη ότι ο λαός μας εκφράζει συχνά με παροιμίες την διαλεκτική πορεία των πραγμάτων όπως "Αγάλι, αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι", "Πέσε, πέσε το κοπέλι κάνει την κυρά και θέλει", "Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι" κ.ά. Ακόμη στην διαλεκτική πορεία της πειθούς με την επανάληψη βασίζεται η διαφήμηση, η φασιστική προπαγάντα του Γκέμπελς με την καταιγιστική επανάληψη ενός ψέματος, η αντίθετη εμμονή στις βασικές αλήθειες της αριστεράς για να γίνουν κτήμα όλων, η επανάληψη της πνευματικής ή σωματικής προσπάθειας για ένα πτυχίο, ένα ρεκόρ καθώς και η φιλοσοφική φράση "Θέση, αντίθεση, σύνθεση".

   Μπάμπης Δαμουλιάνος Ευαγγελάτος, συνταξιούχος του ΤΣΑΥ, Βριλήσσια.