Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
(Φλωρίνης 29, Τ.Κ.15235)
με βρήκε 6 χρονώ παιδάκι στο χωριό της μητέρας μου Χαυριάτα της επαρχίας Πάλλης Κεφαλονιάς, όπου υπηρετούσαν στο εκεί τριθέσιο Δημοτικό Σχολείο οι δάσκαλοι γονείς μου. Στην 3η θέση ήταν διορισμένη μια άλλη δασκάλα που την έλεγαν Θύελλα. Θυμάμαι τον πατέρα μου να αγοράζει και να συγκεντρώνει σε ένα δωμάτιο σακιά αλεύρι, όσπρια, ένα βαρελάκι τυρί και κάποιους αποξηραμένους μπακαλιάρους από την Ισλανδίας που τους έλεγαν κοφίσια. Λάδι είχαμε δικό μας. Γεννημένος το 1891 είχε την πείρα του Α' παγκοσμίου πολέμου και την στέρησης με τον αποκλεισμό των νησιών μας από τον Αγγλο-Γαλλικό στόλο, όταν το παλάτι αντιστάθηκε στην προσχώρηση της χώρας μας στην Αντάντ. Οι άντρες έτρεξαν να καταταγούν στο στρατό. Στη Δυτική Κεφαλονιά εκτός εκείνων που στάλθηκαν στο μέτωπο, σχηματίσθηκε και ένας λόχος που στρατοπέδευσε στο γειτονικό χωριό Χαυδάτα. Τους θυμάμαι σε ασκήσεις πορείας να έρχονται στα Χαυριάτα. Υπήρχε ενθουσιασμός! Μαζί με τα τραγούδια της 4ης Αυγούστου έκαναν και την επανεμφάνισή τους και εκείνα των Βαλκανικών πολέμων του 1912 και 1913 όπως: "Είχαμ' εκεί στην πατρίδα μια μικρούλα...", "Είναι κακός μπελάς στον πόλεμο να πας, μα έλα που το θέλει η μαμά Ελλάς...", "Πήραμε και την Καβάλα με κοπέλες γελαστές...", "Σκέπασε μάνα σκέπασε γαλανομάτα κόρη...", "Αεροπόρος θα γενώ..." και προστέθηκαν τα καινούργια που όλοι ξέρουμε με πρώτο και καλύτερο το "Με το χαμόγελο στα χείλη..." που ήταν πέρα για πέρα αληθινό! Μια φορά είδα στον ουρανό και ένα αεροπλάνο δικό μας με τα χρώματα της Ελληνικής σημαίας σε άσπρους και μπλέ ομόκεντρους κύκλους. Κατά τα άλλα ο Ντούτσε σε καθημερινή σχεδόν βάση έστελνε κάποιο αεροπλάνο του να βομβαρδίσει το Ληξούρι. Οι Ιταλοί αεροπόροι έριχναν τις βόμβες τους στη θάλασσα. Οι Ληξουριώτες έλεγαν πώς δεν ήξεραν σκοποβολή και πως τους σκότωναν τους "καποσάντες" (ένα οστρακόδερμο). Mια βόμβα τους κάποτε έπεσε στον κάμπο και σκότωσε ένα γα'ι'δουράκι. Μία μόνο φορά την έριξαν στην πολιτειούλα και ξεκλήρισε μια οικογένεια. Αργότερα άκουσα πως κείνη την ημέρα ο αεροπόρος μάλλον ήτανε φασίστας! Φαίνεται ότι το κόμμα των Αντόνιο Γκράμσι και Παλμίρο Τολιάτι είχε κάνει καλή δουλειά...Ακουσα ακόμη ότι όταν ένα τους αεροπλάνο πέταξε χαμηλά πάνω από τα Χαυδάτα που στρατοπέδευε ο λόχος, ένας στρατιώτης που κρατούσε το πολυβόλο - το βαρύτερο όπλο που διαθέταμε για του νησιού μας την άμυνα - το χτύπησε χωρίς να καταφέρει να το ρίξει. Τυχερή μια ιταλίδα μάνα!.. Οι γυναίκες είχαν στρωθεί στο πλέξιμο για τους φαντάρους στην Αλβανία. Φανέλλες, μακριές κάλτσες, γάντια. Έπλεκαν με τα πλυμένα μαλλιά των κουρεμένων αιγοπροβάτων στο φυσικό τους χρώμα. Ξάσιμο, γνέσιμο, πλέξιμο. Τα φρέσκα νέα έφθαναν ραδιοφωνικά στο Ληξούρι και από κει στο χωριό με το κοινοτικό τηλέφωνο. Σε κάθε νίκη του στρατού μας (πάρσιμο της Κορυτσάς, Αργυροκάστρου...) είχαμε χαρμόσυνες κοδωνοκρουσίες. Το θλιβερό μαντάτο από το μέτωπο ερχόταν στην άτυχη οικογένεια με τηλεγράφημα. Και τότες οι καμπάνες κτυπούσαν αλλιώς. Είχα ήδη μάθει να διαβάζω με ευχέρεια. Το ενδιαφέρον μου μονοπωλούσαν τα σκίτσα και οι λεζάντες τους στις εφημερίδες που ερχόνταν με καθυστέρηση - περνούσαν θάλασσα - μιας ή δύο ημερών και σατίριζαν τον ιταλικό στρατό. Με την πλαγιοκόπηση των δικών μας από τους μηχανοκίνητους Γερμανούς που κατέβηκαν από την κοιλάδα του Αξιού, το μέτωπο κατέρρευσε. "Έσπασε το μέτωπο" έλεγαν. Και τότε άρχισε η αγωνία του γυρισμού των φαντάρων μας που σκόρπισαν. Θυμάμαι τις γυναίκες στο μουράγιο της Παναγιάς της Αγριλιώτισσας ν' αγναντεύουν τον δρόμο που ερχόταν από το Ληξούρι. Αναθάρρευαν σε κάθε φιγούρα που έβλεπαν ντιμένη στο χακί. Σταυροκοπήματα, γέλια και δάκρυα χαράς στην αναγνώριση και τρέξιμο για προ'υ'πάντηση. Αναστεναγμοί και θλίψη γι' αυτούς που δεν φαίνονταν ακόμη. Οι φαντάροι μας που γύριζαν με ότι μέσο εύρισκαν αλλά και με τα πόδια, περνούσαν με κα'ί'κια στην Κεφαλονιά. Ακολουθούσε, αφού άλλαζαν στο σπίτι, κουβάλημα των ρούχων τους στα πηγάδια του κάμπου για πλύσιμο και καθάρισμα από τις ψείρες...Τότε δεν υπήρχε υδραγωγείο και νερό στα σπίτια. Ξαφνικά πέταξαν πάνω από το νησί πολλά ιταλικά αεροπλάνα ρίχνοντας προκηρύξεις που έλεγαν να μην αντισταθεί ο κόσμος στον ερχομό του ιταλικού στρατού. Μακριά, προς του Αργοστολιού τα μέρη, είδαμε να πέφτουν από τον ουρανό άσπρα μαντήλια. Ήταν οι Ιταλοί που έπεφταν με αλεξίπτωτα. Μετά ήρθαν και με πλοία. Σύντομα τους είδα να φτάνουν και στο χωριό με στρατιωτικά αυτοκίνητα. Τα παιδιά του χωριού τους περικύκλωσαν και τους πρόγκιζαν με χειρονομίες και λόγια ακαταλαβίστικα. Οι Ιταλοί προς στιγμή τα έχασαν. Είδαν πως ήταν παιδιά!.. Κατέβηκαν, προχώρησαν και άρχισαν να στρατοπεδεύουν σε κάτι ελιές που ήταν λίγο πιο κάτω από την εκκλησιά, στου χωριού το έμπα. Άρχιζε η Ιταλική κατοχή...
Μπάμπης Δαμουλιάνος Ευαγγελάτος, συνταξιούχος του ΤΣΑΥ Βριλήσσια.
