Στο Ληξούρι, στον χώρο του Μουσείου
η κ. Ελένη Αλιβιζάτου-Παπαδοπούλου,
παρουσίασε τις δημιουργίες της 11-19 Αυγούστου
Η έκθεση φωτογραφίας με τον τίτλο «Μεταμορφώσεις» είχε πέντε θέματα όπως ανέλυσε
ο Γ Σ Γαλανός
Όλες αυτές τις μέρες η Δημιουργός κ Ελένη ξενάγησε τους επισκέπτες στον κόσμο
της δημιουργίας όπως παρουσιάσε μέσα από τις φωτογραφίες
Για την Δημιουργό αλλά και τα έργα
μίλησε ο Γερ Σ Γαλανός στα εγκαίνια της έκθεσης
11-8-19
Παρουσίασης έκθεσης φωτογραφίας της Ελένης Αλιβιζάτου
11-8-2019
Γεράσιμος
Σωτ. Γαλανός
Πριν λίγο καιρό, μια ευγενική χροιά φωνής με ενημέρωνε
από το τηλέφωνο για μια έκθεση
φωτογραφίας που θα γινόταν στο Ληξούρι κατά τον Αύγουστο και με καλούσε να
δεχτώ να πω δυο λόγια ή καλύτερα να την προλογίσω την πρώτη μέρα που θα
ξεκινούσε το όμορφο ταξίδι της γνωριμίας με το Ληξουριώτικο κοινό και όχι μόνο.
Δέχτηκα ολόχαρα, παρ’ όλο τον σκληρό φόρτο των
ασχολιών μου, γιατί αναγνώρισα αμέσως τη φωνή της κυρίας Ελένης Αλιβιζάτου, που
στέκει ως μια ιδιαίτερη προσωπικότητα,
θαυμαστή για την καλλιτεχνική της
διάθεση και δράση. Δέχτηκα ακόμη να είμαι σήμερα κοντά σας και να μιλήσω για το
έργο της, από καρδιάς και κριτικής
σκέψης σκιαγραφήσεις και βλέψεις για την
εξαίρετη καλλιτέχνιδα, την Ελένη
Αλιβιζάτου, μιλώντας σας γι αυτήν, καλλιτεχνικά
και πνευματικά, πάνω σε μια δική της
έκθεση φωτογραφικού δημιουργικού έργου, που ξεδιπλώνει το είναι της.
Πριν εκθέσω τα λόγια μου και τις καλλιτεχνικές μου
αντανακλάσεις και θέσεις που πηγάζουν από το έργο της, ας εκθέσω πρώτα την
αρχική γνωριμία μου, με την Ελένη
Αλιβιζάτου. Την πρωτοσυνάντησα σε μια έκθεσή
της στο χωριό της, τα Δαμουλιανάτα, και οι δημιουργικές φωτογραφίες της
με σταμάτησαν να τις προσέξω σχολαστικά.
Μέσα από κείνες τις φωτογραφίες ξεπηδούσαν
παιχνιδίσματα με το φως, με τα στοιχεία της φύσης, με εικόνες του τώρα, αλλά και του παρελθόντος, μα πάνω από όλα μου κέντρισαν το ενδιαφέρον,
γιατί με προκαλούσαν να τις μελετήσω, να τις προσέξω, να παλέψω μαζί τους και
αυτές να με φέρουν στο δικό τους κόσμο, τον εύπλαστο όμορφα, στον ονειρικό,
στον στοχαστικό.
Τώρα βρισκόμαστε εδώ, σ’ αυτές τις φωτογραφικές συνθέσεις,
με τίτλο «Μεταμόρφωση» στην Ιακωβάτειο του Ληξουρίου μας, σ’ αυτές
τις φωτογραφικές προτάσεις, της Ελένης
Αλιβιζάτου, που έχουν να σου πουν πολλά
και καλά, όμορφα και νέα πράγματα και που καταφέρνουν να σε πάνε παραπέρα,
ανοίγοντας δρόμους που τους βλέπει η καθάρια ψυχή, όταν μπορεί να
εναρμονιστεί με το ουράνιο φυσικό
περιβαλλοντικό διάκοσμο.
Ας ξεκινήσουμε όμως πρώτα διαφορετικά για να προσεγγίσουμε το
φωτογραφικό δημιουργικό έργο της Ελένης
Αλιβιζάτου. Τι είναι η φωτογραφία; Τι κάνει η φωτογραφία; Τι μας παρέχει η
φωτογραφία; Πάνω σ’ αυτά τα ερωτήματα θα μπορούσαμε να πούμε πολλά, να πούμε
πως μια φωτογραφία μας θυμίζει τον παρελθόντα χρόνο, πως μας θυμίζει πρώτα τον
εαυτό μας σε περασμένες στιγμές και άπειρα τόσα συναισθήματα που μπορούμε να
ομολογήσουμε και να σχολιάσουμε κοιτώντας τις εικόνες που αποτυπώνονται πάνω το φωτογραφικό χαρτί.
Ας πούμε λοιπόν μια θέση που να καλύπτει όσο το
δυνατόν όλα τα παραπάνω ως αξίωμα, τι δηλαδή είναι η φωτογραφία. Είναι η δύναμη
που παγώνει τη βλέψη της στιγμής, μια για πάντα, που κρυσταλλώνει το ελάχιστο
του χρόνου της ζήση μας. Μπορούμε δε επιτακτικά
να ξαναφέρουμε εκείνον τον παγωμένο
χρόνο όσες φορές θέλουμε, ακίνητον,
μορφοποιημένον στη μνήμη μας και μάλιστα
να τον μελετήσουμε σχολαστικά.
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις ο φωτογράφος στέκεται ως, ο συνεχιστής της απείρου και χαοτικής ιστορίας
μας, που στο μεγαλύτερο μέρος ξεχνιέται στους αιώνες. Άπειρες οι φωτογραφίες που επί
των πλείστων δεν ξεφεύγουν από τα
ατομικά και το τοπικά μικρά πλαίσια. Άπειροι είμαστε τέτοιας κατηγορίας οι φωτογράφοι, και χανόμαστε στην καθημερινότητα
μιας δύνης, που μας πηγαίνει στον
κορεσμό του πολιτισμού και της δύναμης της όλο αυξανόμενης του ισχυρού αλόγιστου
τεχνολογικού συναισθήματος.
Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά, δηλαδή η περίπτωση της
στοχαστικής φωτογραφίας, της ομιλούσας πνευματικά, όπως της Ελένης Αλιβιζάτου.
Είναι φωτογραφίες που βασίζονται κατά
πρώτον σ’ ένα λογικό συναίσθημα, σε μια μελέτη, σε μια προσοχή του γύρου
κόσμου, κι έπειτα στρώνονται στο χαρτί: με σπουδή, με γνώση, με το θάρρος της δημιουργίας. Είναι φωτογραφίες ή καλύτερα θα τις λέγαμε
φωτογραφικές συνθέσεις που έχουν σκοπό ιδιαίτερο, εκπαιδευτικό, θεματικό και
δείχνουν να έχουν αντοχή στο χρόνο, εφόσον γίνονται αντικείμενα προσοχής και ουσίας.
Αυτό κάνει η Ελένη Αλιβιζάτου, αυτό θέλει να μας πει ενδόμυχα με το έργο της, αυτό θέλει
να μας δείξει και συγχρόνως μας ανοίγει ένα δρόμο πορείας, που υπάρχει, που
πολλοί δεν τον σκεφτόμαστε, δεν ασχολούμαστε με αυτόν μέσα στην σκληρή
καθημερινότητα μας.
Κρατάμε λοιπόν το πρώτο βήμα της, για τη φωτογραφία, δηλαδή
το τράβηγμα της φωτογραφικής κρυστάλλωσης μέσα από το λογικό συναίσθημα.
Το δεύτερο βήμα της είναι ένα ελάχιστο υποσύνολο μέσα
στη σύναξη των παγωμένων φωτογραφικών
εικόνων, θα λέγαμε το θάρρος της επιλογής,
του να διαλέξει την εικόνα που την καλύπτει περισσότερο.
Έπειτα ως τρίτο βήμα έρχεται η τόλμη της σπουδής.
Αυτή είναι ζυμωμένη με τη δημιουργική καλλιτεχνία που
έχει μέσα της, η υπέροχη αυτή δημιουργός, η Ελένη Αλιβιζάτου.
Είναι αλήθεια, πως η Αλιβιζάτου, δεν θέλει να αφεθεί
στο μοιραίο χρόνο, που θέλουν οι κοινές
και γρήγορες φωτογραφίσεις, δεν θέλει
να αφεθεί στη μοίρα και τολμά να αντιστέκεται μέσα από τις δημιουργικές φωτογραφικές συνθέσεις της.
Έτσι βλέπει, ενεργοποιεί τις δυνάμεις της, συμμετέχει
ενεργά στον περιβάλλοντα χώρο, δεν υποτάσσεται σ’ αυτόν, αλλά τον προκαλεί και
τον κεντρίζει με τη δική της πρόταση και τον χαίρεται δημιουργικά και όμορφα.
Φτάνει στο ζηλευτό σημείο, που ως αξίωμα έχει καθιερωθεί από τους μελετητές της
τέχνης, πως, « η ομορφιά θα σώσει τον
κόσμο». Με απλά λόγια η Ελένη Αλιβιζάτου, προτάσσει έναν κόσμο αρμονικό, με
νοήματα σημείων και συγχρόνως όμορφο,
ευχάριστο, ενδιαφέρον.
Επεμβαίνει στοχαστικά η Ελένη Αλιβιζάτου, στην τρίτη
κύρια φάση της φωτογραφίας. Παίρνει τα στοιχεία της παγωμένη εικόνας, της
παγωμένης στιγμής και τη δουλεύει, την πλάθει συμφιλιωτικά καθώς αυτή θέλει, υποτάσσοντας
τις παγωμένες γραμμές σε ρευστότητα ύπαρξης. Αναδεικνύει επιπρόσθετα με
στοιχεία δικά της, εναρμόνια μέσα στο
σύνολο της στερεής εικόνας, το συνολικό πνεύμα και δίνει κάτι δικό της, χωρίς να χρησιμοποιεί βαριά και ξενικά στοιχεία, και
το αποτέλεσμα είναι πρωτότυπο και πνευματικό καλλιτεχνικό όμορφο δημιούργημά
της. Αυτές είναι οι υπέροχες φωτογραφικές συνθέσεις της Ελένης Αλιβιζάτου.
Με άλλα λόγια η
Ελένη Αλιβιζάτου, δημιουργεί τη δικής της φωτογραφική γραφή, με βοήθημα την
τεχνολογία, χαράζει στο παγωμένο σκηνικό μια δικής της πρόταση. Την πρόταση,
του ενδόμυχου κόσμου της, τον οποίον θέλει πρωτίστως όμορφον. Προκαλεί τον εξωτερικό κόσμο να
υπακούσει στον δικό της εσώτερο, στην ωραιοποίηση
των στιγμών, στην πρότασή της για την στοχαστική ομορφιά, την πρότασή της για αδιάκοπη ενόχληση προς όλα, την ακούραστη ενόχλησή
της που τοποθετεί και ομορφαίνει το γύρω κόσμο της.
Είναι τολμηρό να έχεις άποψη μέσα από τη δημιουργία
και ιδίως μέσα από τη δική σου επίμονη δημιουργία. Αυτό που κάνει η Ελένη
Αλιβιζάτου, είναι μια πρόκληση, είναι ένα μάθημα ζωής, είναι ένας πόλεμος
ενάντια στη θλίψη του θανάτου, του αιώνιου ησυχασμού, είναι μια νίκη ενάντια
στο φόβο, είναι μια δημιουργία με λόγο ύπαρξης ζωής μέσα από ευγενική δράση.
Φίλοι και φίλες ας κάνω μια στάση εδώ, να στρώσω τον καμβά για να αντιληφθούμε την τολμηρή, μα ξεκάθαρη εικόνα για το έργο
της Ελένης Αλιβιζάτου, μια στάση που ξεκαθαρίζει κατά την άποψή μου τι
προσφέρει, τι δείχνει, τι κάνει, τι δημιουργεί η Ελένη Αλιβιζάτου μέσα από
αυτές τις φωτογραφικές συνθέσεις της. Κάνει έναν πόλεμο, έναν νικηφόρο από την
πλευρά της πόλεμο, έναν πόλεμο γνήσιον που σε διδάσκει, που σε προβληματίζει,
εάν τον προσέξεις, έναν πόλεμο γεμάτον ζωή, γιατί ο πραγματικός πόλεμος τον
χρειάζεται η ζωή για να συνεχίσει μέσα στο χρόνο, και αυτός ο πόλεμος είναι που
δημιουργεί στο Νού της και στα χέρια της.
Κάθε μέρα κάνουμε πόλεμο, με ποικίλους τρόπους, με
συναγωνισμούς, με αντιδράσεις, με κόντρες, κι όλα αυτά σημαδεύουν την πορεία
μας σε κινήσεις της ύπαρξης μας. Απεναντίας η ειρήνη, κοιμάται, η ειρήνη δεν
δημιουργεί, η ειρήνη είναι νωθρή, στην ειρήνη αναπαύεσαι και αφήνεις τη μοίρα
να σε οδηγήσει, στην ειρήνη δεν βλέπεις το διαφορετικό. Αυτό είναι σημαντικό,
το πάλεμα του νου με τον εσώτερο κόσμο μας , το πάλεμα και με το εξωτερικό περιβάλλον, καθώς και τον
άυλο κόσμο, που το πάλεμα αυτό το δίνει
ο πόλεμος. Αυτός είναι ο πόλεμος της πρότασης, της δημιουργίας, του ξυπνήματος
του νου, που κάνει η φίλη Ελένη
Αλιβιζάτου μέσα από τούτες τις έξυπνες και τολμηρές φωτογραφικές της εκφράσεις.
Θέλοντας να κλείσω το πρώτο μέρος αυτής της
παρουσίασης θα έλεγα το απλό και ειλικρινές στην καλλιτέχνιδα, αγαπητή Ελένη
Αλιβιζάτου, χωρίς επίπλαστα λόγια και ευχολόγια, ότι στο έργο της πρώτη θέση και κύρια είναι η νίκη ενάντια στη λήθη και το θάνατο.
Το έργο της έχει λόγο ύπαρξης, λόγο δυναμικής επέμβασης και καθάριο εγώ. Τολμά
να πει, αυτό που ελάχιστοι μπορούν να το
κάνουν, δηλαδή, σ’ αγαπώ Φύση, σ’ αγαπώ κόσμε, αλλά σε θέλω έτσι, σε διαμορφώνω
δυναμικά όπως θέλω εγώ, όπως ικανοποιείς τις δικές μου εσώτερες εκφράσεις.
Ας εστιάσουμε όμως σε τούτη εδώ την έκθεση της Ελένης Αλιβιζάτου
που έχει τον τίτλο «Μεταμορφώσεις» και αποτελείται από πέντε θέματα που το καθένα
υποστηρίζεται από έναν γενικό τίτλο θεματικής.
Η πρώτη ομάδα
έχει τον τίτλο « Νερένιες Πολιτείες» και
εστιάζει σουρεαλιστικά και συγχρόνως φανταστικά
πάνω σε αστικά τοπία. Τις φωτογραφίες
τις χαρακτηρίζει η ρευστότητα που
παρουσιάζεται ως ύπαρξη εν κινήσει. Η καλλιτέχνιδα Ελένη Αλιβιζάτου,
αξιοποιεί τον περιβάλλοντα χώρο του
τοπίου, τον πλάθει συμμετρικά όπου χρειαστεί και ζωντανεύει μέσα από μορφοείδωλα το χώρο δίνοντάς του εικόνα
εντυπωσιακή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ζωή μέσα στο τοπίο, όπως η περίπτωση με
τα ελάφια, που δείχνει την ξεχωριστή ματιά της καλλιτέχνιδας, που ενώ
επεμβαίνει δυναμικά είναι προσεκτική, χωρίς να κραυγάζει ατονίες και ασυμμετρία στην
φωτογραφική επεξεργασμένη φωτογραφική εικόνα της.
Περίτεχνα
καταθέτει τη γνώση της γύρω από τη διαμόρφωση της φωτογραφίας, χρησιμοποιώντας
ποικίλες εκφράσεις τόσο βυζαντινές,
μπροστινές, όσο και
ανάλαφρες μορφές της εικονοστασίας.
Ακολουθεί μια θεματική που την ονομάζει «Εικασίες» Πρόκειται
για φωτογραφικές συνθέσεις που δικαιολογούν την καλλιτεχνική παρέμβαση ως
μεταμόρφωση του πρώτου πλάνου της φωτογραφίας.
Στον πρώτο φωτογραφικό καμβά
εστιάζει το θέμα της και το αφήνει να
αργοσβήσει σε ξέπνοο ρευστό φόντο. Με περίσσια τέχνη η Ελένη Αλιβιζάτου κάνει
τη μίξη των φωτογραφιών και παρουσιάζει
οπτικά εικάσματα μέσα στην πραγματικότητα των χρωμάτων του πράσινου και
του μαύρου, δημιουργώντας μια ειλικρινή αντίθεση, που δεν πονά στα μάτια του θεατή
αλλά και του τεχνίτη της απλής φωτογραφίας.
Με αυτά τα χρώματα η καλλιτέχνης Αλιβιζάτου σε πάει
από το πραγματικό στο όνειρο, ενεργοποιώντας τους νευρώνες του εγκεφάλου μας,
ότι μπορεί να υπάρξει ζωή και δράση μέσα στο αχανές και το κινούμενο ρευστό,
αρκεί να προσέξεις μελετηρά με καθάριο
βλέμμα τη φωτογραφική της σύνθεση. Σε κάποιες
φωτογραφικές συνθέσεις αυτής της ενότητας η σκιά με φόντο το γκρι και το
πράσινο αντιστέκονται στο οροπέδιο που τις φιλοξενεί.
Στην ομάδα «Ορίζοντες»
Προβάλλονται μέσα από τις φωτογραφίες της ομάδας
αυτής δουλεμένες πόζες, ωσάν λόγια στον
άνεμο, ωσάν ανεμώλια μέσα στου ορίζοντα
τη γάζα. Εδώ φανερώνεται έντονα το στοχαστικό πόνημα της Ελένης Αλιβιζάτου, που
αξιοποιεί το τυχαίο, το γρήγορο πιάσιμο μιας σκηνής και τη φέρνει στην δυναμική υποταγή των χεριών της στο οπτικό
πεδίο της, για να το ικανοποιήσει και
αυτό με τη σειρά του το υπέροχο αποτέλεσμα, που μπορεί να γίνει για μας ένα μάθημα. Δεν είναι εύκολο
να σταθείς φωτογραφικά σε ένα γραμμικό περπάτημα στο βουνό. Το βουνό σε
πτυχώνει και σε ζυγιάζει και συ πρέπει να βρεις τη βολή σου, τη «μυητική» στάση
σου. Η Ελένη Αλιβιζάτου, αθέλητα, με
καλά στοιχεία αισθητικής και με γνώμονα τη καλή της εκπαίδευση πάνω στη
διάπλαση της φωτογραφίας, κατορθώνει να σμίγει τα ετερόκλητα στοιχεία και να τα
φέρνει σε σημείο υπέροχης ζυγιάς, σε μπροστινό πλάνο.
Κυριαρχεί επιβλητικά η πρόταση που μας κάνει μέσα από
τη φωτογραφική σύνθεση ως μεταμόρφωση να εναρμονίζει την ακινησία των βράχων με
την ανθρώπινη κίνηση, Πτυχές πέτρινες και ανθρώπινες φιγούρες
συναντιούνται με φόντο το γλυκασμό ενός ουρανού, που και τα δύο στοιχεία τα
μεταβάλει μέσα στο χρόνο του.
Επιπλέον αυτό που καθορίζει τούτες τις φωτογραφίες της
ομάδας «Εικασίες», είναι το αντιμέτωπο
των μορφών, το συγκρούσιμο και αναπόφευκτο μέσα στο αιώνιο απαιτητικό
κινούμενο της ζωής.
Στην τέταρτη ομάδα φωτογραφιών κυριαρχεί ο τίτλος ο Αθέατος Κόσμος.
Μυθικά οπτικά μορφοείδωλα που πραγματικά εικονίζονται, τέρατα και
δράκοι καρτερούν στο αθέατο από τα ανθρώπινα μάτια πέρασμα. Δουλεμένες
φωτογραφικά οι μορφές ως μεταμορφές, ζωικές και τερατώδεις, εναρμονίζονται στο κάδρο της φωτογραφίας,
πλάθοντας με πολλή μαεστρία η Ελένη Αλιβιζάτου μια δική της μυθολογία, μια δική
της εικόνα υπερβατού. Πλέγματα και
στοιχεία ωσάν τη Λερναία Ύδρα, στοιχειό που φυλάγει διάβα, στέκουν φυσικά σε ένα φωτογραφικό πλάνο, που
είναι δημιούργημα μιας γόνιμης φαντασίας και που συνυφασμένη με γνώση
ωραιοποίησης της εικόνας, δίνουν μια δράσης μυθολογικής αξίας.
Πετυχημένο ορίζεται το πάντρεμα μιας τέχνης, που όλο και την προχωρά η Ελένη Αλιβιζάτου,
του να τοποθετεί και να δουλεύει με υπομονή την επιθυμία της για την εσώτερη
αναζήτηση με τις εικόνες του απώτερου
παρελθόντος. Το πάντρεμα αυτής της μίξης ιδεών και των εικόνων του
παρελθόντος γίνεται τόσο πετυχημένο, που
αναρωτιέσαι, αν η Ελένη Αλιβιζάτου, ήταν τότε παρούσα στα Προϊστορικά χρόνια, και τα αποτυπώνει
μεταφερμένα στη φωτογραφία τόσο καλά και δυναμικά.
Στην τελευταία ενότητα της έκθεσης της με υπότιτλο
Ληξούρι, η Ελένη Αλιβιζάτου, διαβαίνοντας το σκαλοπάτι των 80 χρόνων της, μας ξαφνιάζει με τις μεταμορφώσεις της, με
τις εμπνεύσεις της και να προτείνει ένα διάλογο δράσεις πως θα θέλαμε , πως
μπορούμε να συνδυάσουμε το παλιό με το νέο στοιχείο της απτής εικόνας του Πολιτισμού. Σμίγει τα χρονικά στοιχεία ενός τόπου από
διάφορες εποχές και αναπτύσσει μια πρόταση, ουσίας, λέγοντάς μας πως μπορούμε
να βελτιώσουμε την άψυχη σημερινή εικόνα
με μια εικόνα του γνώριμου και νοσταλγικού παρελθόντος. Είναι η μίξη του παλιού
και του νέου Ληξουρίου μας.
Στη φωτογραφική της διάθεση που έχει καθαρά προσωπικό
χαρακτήρα και ταυτότητα, κρύβεται η αγάπη γι αυτό που κάνει, κρύβεται η καθαρή
επιθυμία για ζωή και δράση, κρύβεται η ανοικτοσύνη για δημιουργία, που με αυτό
και μόνο θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε ως μια εφηβική κυρία που διαβαίνει
μια δημιουργική κατασταλαγμένη από τα
περιττά και τα κραυγαλέα της ζωής νεότητα.
Εν κατακλείδι θα έλεγα πως η έκθεση ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ της
αγαπητής φίλης Ελένης Αλιβιζάτου, είναι
μια πρόκληση για ζωή, είναι ένα έργο για μελέτη, για δράση , για ξύπνημα του
νου μας, Αποτελεί δε ένα υπέροχο ξάφνιασμα πολιτιστικού ενδιαφέροντος μέσα σ’
αυτές τις καλοκαιρινές εκδηλώσεις του Ληξουρίου, και ιδίως της Ιακωβατείου
Βιβλιοθήκης που ξέρει να αγκαλιάζει τους αληθινούς δημιουργούς που κάτι έχουν
να σου πουν και να σου δείξουν το δρόμο
της χαράς που δίνει η δημιουργία.
Την ευχαριστώ που με εμπιστεύτηκε να είμαι κοντά σας
και να καταθέσω ερευνητικά και στοχαστικά τη δουλειά της, που σε μια κορυφαία
στιγμή της, που τη δίνει με αυτή την έκθεσή
της, και
που μας βεβαιώνει, πως, θα έχει ένα άριστο μελλοντικό
φωτογραφικό έργο, παρακαταθήκης μια ανήσυχης δημιουργικής ζωής.
