ΤΣΑΡΙΤΣΙΝ

Μας βρήκε η Ιταλική κατοχή (1941) στο πεδινό χωριό της μάνας μου
«Χαυριάτα» στη Δυτική Κεφαλονιά, όπου υπηρετούσαν οι δάσκαλοι γονείς
μου. Μετακομίσαμε στα μέσα του Καλοκαιριού τον ίδιο χρόνο στο
ημιορεινό χωριό του πατέρα μου «Δαμουλιανάτα» της ίδιας περιοχής.

Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση. Οι χώρες της
Ευρώπης είχαν πέσει στα νύχια του άξονα και οι χιτλερικές ορδές
προχωρούσανε βαθιά μέσα στη Σοβιετική Ένωση. Στη Βόρεια Αφρική έδρεπε
νίκες ο Ρόμελ και στην Άπω Ανατολή οι Γιαπωνέζοι του αυτοκράτορα
Χιροχίτο κατελάμβαναν την μία μετά την άλλη τις Αγγλικές και Γαλλικές
αποικίες.

Η στέρηση σε αγαθά πρώτης ανάγκης άρχισε να γίνεται απειλητική στην
υποδουλωμένη και αποκλεισμένη χώρα μας τώρα, που ήταν αναγκασμένη να
θρέφει και τους Ιταλούς, Γερμανούς και Βούλγαρους στρατιώτες στις
αντίστοιχες ζώνες κατοχής. Η απλή επιβίωση στα μεγάλα αστικά κέντρα
και κάπως λιγότερο στα περισσότερα νησιά μας έγινε προβληματική.
Πείνα, αρρώστιες, θάνατος! Η αρπαγή της αγροτικής παραγωγής και των
κτηνοτροφικών προϊόντων σύνηθες φαινόμενο. Έπρεπε να τα παράγουμε, να
τα συντηρούμε, να τα κρύβουμε με χίλιους δυο τρόπους για να
επιζήσουμε. Στην οικογένεια κανείς μας δεν περίσσευε. Όλοι μας
βοηθούσαμε πάνω από τις δυνάμεις μας.

Στο παλιό προσεισμικό από προπάππου σπίτι, κατά μήκος χωρισμένο
ανάμεσα στον παππού που δεν γνώρισα και τον αδελφό του, την θέση μου
όρισαν στη «μπασιά», το «πόρτεο», (χολ), όπου στο σιδερένιο του
κρεβάτι χρησιμοποιούμενο και σαν καναπές, κοιμόμουν καθ’ όλη την
διάρκεια της κατοχής, τα Σαββατοκύριακα, τις σχολικές διακοπές κατά
τον εμφύλιο και το Καλοκαίρι του πρώτου έτους της φοιτητικής μου ζωής,
όταν ο μεγάλος σεισμός (12-8-1953) μας έκανε όλους καλοκαιρινούς… Σ’
αυτά τα δύσκολα χρόνια η παιδική μου ζωή σταμάτησε απότομα μόλις
άρχισε και τα παραμύθια αντικατέστησε η αληθινή και ζώσα Ιστορία. Πάνω
στον τοίχο που είχαν κολλήσει το κρεβάτι μου σαν πλαγιοδεμένο καράβι
σε προκυμαία, κρεμόταν ένας μεγάλος παλιός χάρτης της Ευρώπης με
μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής, όλη την Μεσόγειο και τις παράλιες
χώρες της Βόρειας Αφρικής.

Στον μικρό αυτό χώρο συχνά πυκνά μαζεύονταν ο πατέρας μου με
έμπιστους φίλους από το χωριό ή και τα γύρω κοντινά, έδειχναν τις
θέσεις των αντιπάλων στον χάρτη και σχολίαζαν. Αγωνιούσαν για το πόσο
ακόμη θα άντεχαν οι Ρώσοι ώσπου το μέτωπο κόλλησε σε ένα σημείο. Ήταν
εκεί όπου ο ποταμός Βόλγας κατεβαίνοντας από ψηλά στρίβει απότομα
νοτιοανατολικά. Τότε πρωτάκουσα τη λέξη «Στάλινγκραντ». Προσπάθησα να
το βρω, να το διαβάσω στο σημείο, στο μέρος που έδειχναν με τον
χάρακα. Δεν βρήκα τίποτα. Μια κουκκίδα και δίπλα η λέξη «Τσαρίτσιν».
Ζήτησα εξηγήσεις και μου απάντησαν πως αυτή ήταν η πόλη. Ο χάρτης ήταν
παλιός και το όνομα είχε αλλάξει. Μέρες, βδομάδες, μήνες, μίλαγαν γι’
αυτή. Τα νέα έρχονταν από το διπλανό σιαμαίο μικρότερο χωριό το
«Ρίφι». Στη δημοσιά που ενώνει τα δύο χωριά (Ρίφι και Δαμουλιανάτα),
ένα στενό κάθετο δρομάκι χωρίζει τα σπίτια τους. Για τον λόγο αυτό
εγώ τα λέω σιαμαία. Ουσιαστικά είμαστε ένα χωριό. Εκεί ζούσε τότε ένα
ζευγάρι συνταξιούχος δάσκαλος με την σύντροφό του, μια Γερμανίδα που
γνώρισε στην Αμερική. Έφεραν μαζί τους ένα ραδιόφωνο και τούτο στάθηκε
η μόνη πηγή άμεσης πληροφόρησης από τους εξωχώριους σταθμούς. Ακινησία
στο χάρτη. Αγωνία και κατήφεια. Και ξάφνου μια μέρα καταχείμωνο, τα
πρόσωπα στο μικρό μας πόρτεο με την φερμένη φρέσκια είδηση φωτίστηκαν
και έλαμψε η χαρά. Η πόλη άντεξε, οι πολιορκητές της Γερμανοί έγιναν
πολιορκούμενοι και τελικά παραδόθηκαν στον κόκκινο στρατό. Δεν είχαμε
την πολυτέλεια να έχουμε στο σπίτι μας ημερολόγιο. Στο χρόνο ορόσημα
οι χριστιανικές γιορτές Χειμώνα-Καλοκαίρι. Αργότερα έμαθα πως ήταν δύο
του Φλεβάρη σαν σήμερα, πριν 77 χρόνια ακριβώς!

Η μεγαλύτερη μάχη όλων των εποχών, όλων των αιώνων! Εκεί που κάνει
καμπή ο Βόλγας και η μεγάλη καμπή της Ιστορίας. Η αντίστροφη μέτρηση
άρχισε και παντού στους σκλαβωμένους λαούς οι ελπίδες, οι αγώνες και
τα τραγούδια θέριεψαν για λευτεριά και δίκιο…

Εμείς ακόμη το περιμένουμε…

Μπάμπης Δαμουλιάνος Ευαγγελάτος, Βριλήσσια.